Στο πλαίσιο της φορολογικής αναμόρφωσης, ο κρατικός μηχανισμός έχει προχωρήσει σε μια σειρά από σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Αξιοποιώντας την ψηφιακή πλατφόρμα myDATA και τις νέες τεχνολογίες, θέτει σε εφαρμογή ένα πλήθος μέτρων που αποσκοπούν στη διασταύρωση των δηλωμένων στοιχείων, καθώς και στον έλεγχο των συναλλαγών.
Οι μεταρρυθμίσεις, ωστόσο, δεν περιορίζονται μόνο στον έλεγχο των στοιχείων και των εσόδων/εξόδων, αλλά προβλέπουν την οικονομική συμμετοχή των ελεύθερων επαγγελματιών στον κρατικό προϋπολογισμό, σύμφωνα με το πολυνομοσχέδιο που εγκρίθηκε πρόσφατα.
Συγκεκριμένα, εφαρμόζεται για αυτούς νέος τρόπος φορολόγησης, έχοντας ως βασικό κριτήριο τον μέσο μισθωτό, που πληρώνει σε ετήσια βάση φόρο μεγαλύτερο από το 85% των ελεύθερων επαγγελματιών.
Ας δούμε, λοιπόν, συγκεντρωτικά ποια είναι η πολυεπίπεδη παρέμβαση που προβλέπεται για τους ελεύθερους επαγγελματίες, καθώς και η στόχευση του κρατικού μηχανισμού μέσα από την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων.
Στόχος των μεταρρυθμίσεων
Βασικός στόχος των νέων φορολογικών μέτρων είναι η καθιέρωση ενός δικαιότερου συστήματος φορολόγησης στον κύκλο των ελεύθερων επαγγελματιών, και η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Αναλυτικότερα, οι μεταρρυθμίσεις στο σύνολό τους αποσκοπούν:
- Στη διασταύρωση των δηλωθέντων ποσών των επιχειρήσεων με τα δεδομένα που έχουν διαβιβάσει στο myDATA.
- Στη σταδιακή αύξηση της συμμετοχής των ελεύθερων επαγγελματιών στο σύνολο των φορολογικών εσόδων.
- Στην αποκάλυψη εισοδημάτων που δεν δηλώνονται έως σήμερα, δεδομένου ότι μεγάλο ποσοστό των ελεύθερων επαγγελματιών δηλώνουν κάθε χρόνο ζημία ή μηδενικά κέρδη.
Για την επίτευξη των στόχων αυτών έχει εγκριθεί ένας σημαντικός αριθμός μέτρων, τα περισσότερα από τα οποία έχουν τεθεί ήδη σε υποχρεωτική εφαρμογή.
Όλα τα μέτρα για τους ελεύθερους επαγγελματίες
Οι ελεύθεροι επαγγελματίες καλούνται, λοιπόν, να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, και να συμμορφωθούν στα μέτρα που έχει ορίσει ο κρατικός μηχανισμός, και τα οποία αναφέρουμε συγκεντρωτικά παρακάτω:
QR code στα παραστατικά
Πλέον, σε κάθε παραστατικό που εκδίδεται θα πρέπει να περιέχεται υποχρεωτικά μοναδικός κωδικός QR. Έτσι, τα ενδιαφερόμενα μέρη (εκδότης, λήπτης, ελεγκτής) σκανάροντας το QR code μεταφέρονται στο περιβάλλον του myDATA ή σε σελίδα πιστοποιημένου φορέα από την ΑΑΔΕ, προκειμένου να ελέγξουν:
- Τη γνησιότητα του παραστατικού και
- Την εγκυρότητα των πληροφοριών
Με αυτόν τον τρόπο αποκαλύπτονται κλασικές φορολογικές απάτες από τη μεριά του εκδότη, που αφορούν στη μη διαβίβαση ενός παραστατικού στο myDATA ή στη διαβίβαση διαφορετικών δεδομένων από αυτά που αναγράφονται στο παραστατικό.
Προσυμπλήρωση στοιχείων περιοδικού ΦΠΑ & φόρου εισοδήματος
Σύμφωνα με το νέο μέτρο, τα ποσά του περιοδικού ΦΠΑ εκχωρούνται αυτόματα, βάσει των δεδομένων που έχουν διαβιβάσει οι επαγγελματίες στο myDATA. Χάρη στην προσυμπλήρωση των σχετικών στοιχείων –τα οποία δεν θα μπορούν να τροποποιηθούν– διευκολύνεται η διαδικασία, ενώ επιτυγχάνεται αποτελεσματικότερος φορολογικός έλεγχος μέσα από τη διασταύρωση των πληροφοριών.
Ανάλογη ρύθμιση προβλέπεται να ισχύσει και για τις δηλώσεις φόρου εισοδήματος, όπου κι εκεί τα ποσά θα εμφανίζονται «κλειδωμένα».
Σύνδεση ταμειακών μηχανών με τερματικά POS
Για αποτελεσματικότερο έλεγχο των εισπράξεων στην ταμειακή μηχανή, και των εισροών στον τραπεζικό λογαριασμό με τον οποίο είναι συνδεδεμένα τα POS, εφαρμόζεται υποχρεωτική διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα τερματικά POS.
Έτσι, κάθε φορά που θα πραγματοποιείται μια συναλλαγή μέσω κάρτας, δεν θα επιτρέπεται η χειροκίνητη πληκτρολόγηση του ποσού πληρωμής στο POS, αλλά θα εισάγεται αυτόματα από την ταμειακή μηχανή με την οποία είναι συνδεδεμένο.
Ψηφιακό πελατολόγιο
Ένα ακόμη μέτρο που αποσκοπεί στον καλύτερο έλεγχο από τις υπηρεσίες της φορολογικής διοίκησης και στον περιορισμό της φοροδιαφυγής είναι η δημιουργία ψηφιακού πελατολογίου. Πρόκειται για ένα λογιστικό πρόγραμμα, το οποίο θα εφαρμοστεί πιλοτικά σε συγκεκριμένες επαγγελματικές ομάδες, όπως γιατρούς, δικηγόρους, ώστε να ελέγχονται και να συγκρίνονται τα δηλωμένα εισοδήματα.
Προκειμένου να μην μπορούν να παραβιαστούν και να αλλοιωθούν τα δεδομένα, το ψηφιακό πελατολόγιο θα είναι αρχικά διασυνδεδεμένο με το Taxis, και σε δεύτερο χρόνο με την ψηφιακή πλατφόρμα myDATA.
Πρακτικά, οι επαγγελματίες θα καταχωρούν στο ψηφιακό πελατολόγιο τον αριθμό των πελατών τους, ο οποίος θα συγκρίνεται με τον αριθμό των αποδείξεων παροχής υπηρεσιών που θα εκδίδονται.
Υποχρεωτική ηλεκτρονική τιμολόγηση
Ένα ακόμη μέτρο που αναμένεται να εφαρμοστεί στην επόμενη διετία, και αφού αδειοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι η καθιέρωση της υποχρεωτικής ηλεκτρονικής τιμολόγησης. Συνεπώς, όλες οι επιχειρήσεις και οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα πρέπει να εκδίδουν και να αποστέλλουν τα παραστατικά τους αποκλειστικά μέσω ERP και πιστοποιημένων παρόχων ηλεκτρονικής τιμολόγησης, όπως συμβαίνει μέχρι στιγμής και στην Ιταλία.
Το πρώτο βήμα, βέβαια, έχει ήδη γίνει για μια σημαντική μερίδα επιχειρήσεων, που καλούνται να εκδίδουν και να αποστέλλουν αποκλειστικά με ηλεκτρονικό τρόπο τα παραστατικά τους στο πλαίσιο δημοσίων συμβάσεων (συναλλαγές B2G).
Διάβασε ακόμη:
Σύνδεση επαγγελματικού λογαριασμού με το σύστημα άμεσων πληρωμών IRIS
Ανάμεσα στα νέα μέτρα για τον έλεγχο της φοροδιαφυγής, περιλαμβάνεται και η υποχρεωτική σύνδεση του επαγγελματικού λογαριασμού των ελεύθερων επαγγελματιών και των αυτοαπασχολούμενων με το σύστημα άμεσων πληρωμών (IRIS).
Δεδομένου ότι η συναλλαγή πραγματοποιείται μέσω κινητού τηλεφώνου, οι επαγγελματίες θα μπορούν να δέχονται ηλεκτρονικές πληρωμές, χωρίς να χρειάζεται να επωμιστούν το κόστος για την αγορά συσκευής ή μηνιαίας συνδρομής.
Νέο καθεστώς φορολόγησης - Τεκμαρτή φορολόγηση
Διαφοροποιείται, επιπλέον, και ο τρόπος φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών, έχοντας ως σημείο αναφοράς τον κατώτατο μισθό ενός μισθωτού, ο οποίος δεν μπορεί να είναι μικρότερος από εκείνον ενός ελεύθερου επαγγελματία. Σύμφωνα με τις νέες μεταρρυθμίσεις, θα φορολογείται το υποθετικό εισόδημα που προκύπτει από το μέγεθος της κινητής και ακίνητης περιουσίας που κατέχει ένας επαγγελματίας. Ως ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα ορίζονται τα 10.920€, τα οποία θα μεταβάλλονται ανάλογα με τα χρόνια δραστηριοποίησης.
Αμφισβήτηση του τεκμηρίου της ελάχιστης αμοιβής
Εάν το ετήσιο καθαρό κέρδος ενός ελεύθερου επαγγελματία είναι μικρότερο του ποσού που προκύπτει από την εφαρμογή του τεκμηρίου της ελάχιστης αμοιβής, έχει τη δυνατότητα –σε συγκεκριμένες περιπτώσεις– να το αμφισβητήσει. Βέβαια, για να εξακριβωθεί η δήλωσή του προϋποτίθεται να ζητήσει σχετικό έλεγχο από τις φορολογικές αρχές.
Προσαύξηση του ύψους του τεκμηρίου με βάση τον τζίρο
Στο πλαίσιο του νέου τρόπου φορολόγησης, περιλαμβάνεται και η προσαύξηση 5% στο ύψος του τεκμηρίου με βάση το καθαρό κέρδος των ελεύθερων επαγγελματιών. Το συγκεκριμένο μέτρο αποσκοπεί στη δικαιότερη αντιμετώπιση των ελεύθερων επαγγελματιών, καθώς προβλέπεται η αναγνώριση των διαφορών ανάμεσα σε εκείνους που σημειώνουν μεγάλο κέρδος και σε εκείνους που έχουν μικρότερα εισοδήματα.
Πρακτικά, στην περίπτωση που τα ετήσια εισοδήματα ενός ελεύθερου επαγγελματία ξεπερνούν τον μέσο όρο του ΚΑΔ στον οποίο υπάγεται, θα λάβει προσαύξηση 5% επί του ποσού που υπερβαίνει τον μέσο όρο του ΚΑΔ.
Για παράδειγμα, αν ένας software developer, που εργάζεται ως ελεύθερος επαγγελματίας, έχει καθαρό ετήσιο κέρδος 33.000€, και ο μέσος όρος του ΚΑΔ είναι 25.000, θα εφαρμοστεί 5% προσαύξηση στις 8.000€. Επομένως το ύψος του ελάχιστου τεκμηρίου θα διαμορφωθεί ως εξής:
10.920€ + 5% x 8.000€ = 11.320€
Ειδικά προνόμια τεκμαρτής φορολόγησης
Το σχέδιο νόμου προβλέπει, ωστόσο, διαφορετική μεταχείριση ως προς τη διαμόρφωση του τεκμηρίου, στην περίπτωση των εποχικών και νεοσύστατων επιχειρήσεων.
Εποχικές επιχειρήσεις
Για τις επιχειρήσεις με εποχική δραστηριότητα, το ποσό του τεκμηρίου θα εφαρμοστεί μόνο για τους μήνες λειτουργίας τους και όχι για όλον τον χρόνο.
Για παράδειγμα, το ποσό του τεκμηρίου για έναν ιδιοκτήτη κάμπινγκ, θα εφαρμοστεί μόνο για τους 5 μήνες που είναι σε λειτουργία η επιχείρησή του.
Νεοσύστατες επιχειρήσεις
Ευνοϊκότερο καθεστώς προβλέπεται και για τις νεοσύστατες ατομικές επιχειρήσεις για τα πρώτα 5 χρόνια λειτουργίας τους. Συγκεκριμένα:
- Παρέχεται 100% απαλλαγή για τα 3 πρώτα χρόνια
- Μείωση 67% για τον 4ο χρόνο
- Μείωση 33% για τον 5ο χρόνο
Η εφαρμογή των ειδικών προνομίων βασίζεται στην αναγνώριση των δυσκολιών που συναντούν οι επαγγελματίες νέων επιχειρήσεων κατά τα πρώτα χρόνια της δραστηριότητάς τους.
Ανακεφαλαιώνοντας, η εφαρμογή της πλειονότητας των μέτρων βρίσκεται ακόμη σε μεταβατικό στάδιο, με τις επιχειρήσεις να προσπαθούν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Με την ολοκλήρωσή τους, ο κρατικός μηχανισμός θα μπορεί να προχωρήσει σε πιο διαφανείς και αποτελεσματικότερους ελέγχους, περιορίζοντας κατ΄αυτόν τον τρόπο τη φοροδιαφυγή.
